Aile Sağlık Merkezleri iflas bayrağını çekmek üzere

16.08.2023 10:23

Sağlık Bakanlığı'nın sağladığı ödenekle aile sağlığı merkezlerinin tüm fiziki, idari ve mali sorumluluklarını üstlenen aile hekimleri, artan maliyetler ve kiralar karşısında ödeneğe yapılan yüzde 17.5 oranındaki zammın yetersiz kaldığını söylüyor.

Türkiye'de toplam sağlık hizmetinin yaklaşık üçte biri aile sağlığı merkezlerinde veriliyor. Sağlıkta Dönüşüm Programı ile 13 yıl önce sağlık ocakları yerine aile hekimliği sistemine geçildi, birinci basamak sağlık hizmetinin neredeyse tamamı aile hekimliğine aktarıldı. Bakanlık verilerine göre 2022 yıl sonu itibariyle Türkiye genelinde 8 bin 172 Aile Sağlığı Merkezi (ASM) bulunuyor. Bu merkezlerin tüm idari ve finansal sorumluluklarını yönetmek ise hekimlerin omzunda.

Aile hekimlerinin her biri hem kendilerine kayıtlı yaklaşık üç bin hastaya bakarken hem de çalıştığı sağlık merkezinin finansal giderlerini, tıpkı bir işletme gibi yönetmek durumunda. Sağlık Bakanlığı aile hekimlerine hem nüfusa dayalı maaş ödemesi hem de merkezin idamesiyle ilgili bir cari gider ödemesi yapıyor.

Hekimler bu cari gider ödeneğiyle birlikte bina kirası, tıbbi sekreter gibi personel maaşları, faturalar, malzeme giderleri, bakım ve tadilat masrafları gibi sabit giderleri karşılıyor.

ÖDENEKLER YETMİYOR

Devletin ASM'lere ödediği cari gider, merkezlerin teknik donanım ve personel sayısına bağlı olarak artış gösterse de hekimler artan maliyetlerle birlikte ASM'lere ayrılan ödeneğin yetmediğini belirtiyor. Türk Tabipleri Birliği (TTB), ASM ödeneğine yapılan yüzde 17.5'luk zam sebebiyle pek çok aile sağlığı merkezinin kapanma tehlikesi yaşadığını söylüyor. TTB Aile Hekimliği Kolu Ocak ayından bu yana pamuğa yüzde 110, alkole yüzde 115, eldivene yüzde 40, ipek plastere yüzde 150 ve gazlı beze yüzde 82 zam geldiğini kaydediyor. Hekimler, Sağlık Bakanlığı'nın ASM'lere kiraladığı binalara yıllık yüzde 70 oranında zam yaptığını, hatta bazı bölgelerde bu kira zammının yüzde 110-120 seviyesine çıktığını belirtiyor.

PERSONEL MAAŞINA YÜZDE 35, ÖDENEĞE YÜZDE 17.5 ZAM

Aile Sağlığı Merkezleri, aile hekimliği birimlerinden oluşuyor; yani bir ASM'de genellikle birden fazla hekim görev yapıyor ve merkezin masraflarını ortak karşılıyor. Son altı ayda gider kalemlerinde en az yüzde 40-50 zam gerçekleştiğini söyleyen hekimler, 6 aylık cari ödeneğe yalnızca yüzde 17.5 zam yapılmasından şikayetçi. TTB Aile Hekimliği Kolu Sekreteri Dr. Sibel Uyan da 5 hekimli bir aile sağlığı merkezinde çalışıyor ve bu ayki masraflarını şöyle özetliyor: "Bu ay bana 24 bin lira cari ödenek yattı, 20 bin lirası sadece personel maaşı ve stopajına gitti. Kiraya bu ay kişi başı 5 bin 200 lira ödedik. Geriye kalanla da temizlik malzemeleri, faturalar, teknik masraflar." Aile hekimlerinin maaşlarını ise devlet ödüyor.