Kurtuluş Savaşımız döneminde adı anılacak sayısız kahraman vardır. 16 Mayıs 1919’dan sonra Yunan birliklerinin işgal başlatarak gelişmesi ile 30 Ağustos 1922’ye uzanana kadar yaşanan yaklaşık 2 yıl 2 ay süren süreçte tam anlamı ile Kurtuluş Savaşımızda sayısız kahramanlık destanı yaşanmıştır.
Akköylü İbo, Yalova’da yaşanan Kurtuluş Savaşı sürecinde çok önemli bir isimdir. Bu konuda en önemli kaynak torunlarından Hamdi Özkan’ın yazdığı “Geçmişle Hesaplaşma- Akköylü İbo” adlı kitaptır. Bu gün bu değerli kitap sayesinde adını bir kez daha anlamak, hatıralarını gururla yad etmek zorundayız.
Yalova çevresi uzun yıllar Roma sınırları içinde mitolojik bir alan olarak tarihte yerini korumuştur. 1877/1878 Osmanlı- Rus Savaşı’ndan sonra Kafkaslardan Anadolu’ya Müslüman halkın göçü başlamıştır. Batum’dan gelenler öncelikle İstanbul’a geçici olarak yerleştirilmiş, ardından bu bölgeye getirilmiştir. 30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkesinin imzalanmasından sonra Anadolu yer yer işgal edilmiştir.
İşte Yalova’da Akköylü İbo bu dönemde kurtuluş mücadelesinde önemli görevler almıştır.
Yalova ve çevresi 10 Ağustos 1920’de Sevr Anlaşması imzalanması ile işgal altına alındı. Bu dönemde daha ilk günlerde Akköylü İbo tuzağa düşürüldü. Yunan işgali başladı. Bu aynı zamanda civarda bulunan Rum ve Ermenilerle, Müslüman Türklerin aralarının açılmasına neden oldu. Yunan silahlı kuvvetlerinin işgali bir yandan, halkın kurduğu çetelerin olaylara karışması bir yandan bölge bir anda kan gölüne döndü. Çeşitli çetelerin amansız saldırılarına karşı önce canlarını sonra köylerini korumak için bir araya gelenler, Yalova’nın dağlık kesimlerinde küçük müfrezeler oluşturdular.
Kurtuluş Savaşı sürecinde “İbo Müfrezesi” önemli görevler yapar. Akköylü İbrahim Ethem etrafına topladığı adamlarla bir müfreze kurdu. Bu müfrezenin Yalova ve çevresinin geçmişinde çok önemli bir yeri vardır. İbo’nun kurmuş olduğu ilişkiler sebebiyle bölgeye İngiliz ve Yunan askeri çıkmadı. İbo, türlü din, dil ve mezhepten oluşan bu müfrezeyle yörenin tam hâkimiyetini ele geçirmişti. Köyler arasında dini ya da etnik kökenli çatışmalar da olmadı. Oysa bu sırada (1918–1920) Anadolu yer yer işgal edilirken, sarayın ve işgal güçlerinin desteklediği milli mücadele karşıtları sık sık ayaklanıyordu.
Sevr Anlaşmasının imzalanmasıyla da olayların boyutu değişti. Yunanlılar, 10 Ağustos 1920’de İbo’yu tuzağa düşürerek esir aldılar. İbo müfrezesi bu olaydan sonra dağıldı. Arkadan, Yunan askerlerinin işgaliyle bölgede yeni bir dönem başladı. Akköylü İbo, Yunanlılarca esir alınınca 15 Eylül 1920’de Yalova ve çevresi düşmanın eline geçti. 18 Eylül 1920 günü, Yalova’da bulunan Yunan işgal kuvvetlerinden Yüzbaşı Dimitri bir bildiri yayınlayarak, bölgedeki halktan her türlü silah ve mühimmatın derhal teslimini istedi.
Müslüman Türk halkı endişe içindeydi. Silahlarını teslim ederlerse Rum ve Ermeni çetelerinin tacizlerine karşı savunmasız kalacaklardı. Yok, etmezlerse, bu sefer de işgal kuvvetlerinin baskılarına ve her türlü şiddet kullanmalarına sebep olacaklardı. Her şeyi göze alanlar silahlarını teslim etmediler. Yine bu kişiler, işgal komutanlığının çağrılarına da gitmediler. Ekim 1920’den itibaren yörede işgal kuvvetleri ve yerli işbirlikçilerince Müslüman halkı sindirmeye ve yok etmeye, göç ettirmeye yönelik toplu şiddet ve silahlı eylemler başlatıldı.
Akköylü İbo Yunan tutsaklığından döndükten sonra mücadeleye kaldığı yerden devam etmiştir. Yunan birliklerinin geri çekilmesinden sonra bu bölgede düzen kurulması için çalışan Akköylü İbo ölümüne kadar Akköy’de kalmıştır. Bir İstanbul dönüşü sonunda şimdiki Yalova Kent Müzesi binası önünde kimin yaptığı belli olamayan bir saldırı ile öldürülmesi yaşamının sonudur.
Bu süreçte Akköy’de 26 kişinin köylerinde Yunan birlikleri tarafından katledilmesi unutulmamaktadır.
Akköylü İbo, kurtuluş mücadelesi ve savaş sonrasında Yalova çevresinin yeniden şekillenmesinde görev almıştır. Köyümüzdeki değirmende çalışarak yaşamını sürdürmüştür. (Hazırlayan: Adnan TOSYALI)
Yorumlar
Bozok Akköylü İbo 1929'da oldürülmüştür. Neden, kimler tarafından Öldürülmüştür. İddialar odur ki üst makamların emriyle plise vurdurulmuş ve faili meçhul kalmıştır.
Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir.
