Üçüncü Göz Gazetesi: TCK 158 Mağdurları: Adaletin Gölgesinde Ezilen Hayatlar

Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 158. maddesi, nitelikli dolandırıcılık suçlarını düzenleyen bir hüküm olarak, modern çağın karmaşık suç dünyasında hem faillere hem de mağdurlara ağır bir yük getiriyor. Özellikle bilişim sistemleri, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılmasıyla işlenen dolandırıcılık suçları (TCK 158/1-f), teknolojinin yaygınlaşmasıyla birlikte adeta bir mağduriyet sarmalına dönüşmüş durumda. Bu yazıda, TCK 158 mağdurlarının, özellikle suçun bir parçası olduğundan habersiz kişilerin yaşadığı dramı ve adalet sisteminin bu konuda karşılaştığı zorlukları ele almak istiyorum.

TCK 158 Nedir ve Neden Sorun Yaratıyor?

TCK 158, dolandırıcılık suçunun ağırlaştırılmış hallerini düzenliyor. Örneğin, bir kişinin banka hesaplarını veya bilişim sistemlerini kullanarak hileli yollarla haksız kazanç sağlaması, 3 yıldan 10 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılıyor. Ancak bu madde, asıl faillerin genellikle yakalanmasının zor olduğu bir suç türünde, suç zincirinin en zayıf halkalarını hedef alıyor: Banka hesaplarını dolandırıcılara bilmeden kullandıranları.

Son yıllarda, özellikle sosyal medya platformlarında ve çeşitli internet forumlarında, TCK 158 mağdurlarının çaresiz çığlıkları yükseliyor. Gençler, öğrenciler, işsizler veya maddi zorluk çekenler, "kolay para" vaadiyle banka hesaplarını başkalarına kiralıyor ya da satıyor. Birçoğu, bu hesapların dolandırıcılık suçlarında kullanılacağından habersiz. Ancak, polis soruşturmalarında hesap sahibi olarak göründükleri için, asıl suçlular yerine bu kişiler yargılanıyor ve ağır cezalarla karşı karşıya kalıyor.

Mağduriyetin Anatomisi

Bir örnek üzerinden gidelim: 22 yaşında bir üniversite öğrencisi, sosyal medyada gördüğü bir ilanda, banka hesabını "kısa süreli kullanım" için kiralaması karşılığında 500 TL teklif alıyor. Maddi sıkıntılar çeken bu genç, riskin farkında olmadan kabul ediyor. Ancak, hesabına tanımadığı kişilerden yüklü miktarda para giriyor ve kısa sürede başka hesaplara aktarılıyor. Bir süre sonra kapısı çalıyor ve kendini karakolda buluyor. Hesabı, bir dolandırıcılık şebekesi tarafından kullanılmış; o ise TCK 158 kapsamında "nitelikli dolandırıcılık" suçlamasıyla yargılanıyor. Asıl failler ortada yok, ama bu genç, suçun bedelini hapis cezasıyla ödeyebilir.

Bu tür hikayeler, özellikle ekonomik kriz dönemlerinde artıyor. İş bulma umuduyla veya küçük bir kazanç vaadiyle kandırılan insanlar, suçun bir parçası olduklarını fark etmeden sistemin kurbanı oluyor. Üstelik, yargı sürecinde bu kişilerin "bilmemesi" veya "kandırılması" genellikle yeterli bir savunma sayılmıyor. Çünkü TCK 158, suçun işlenmesinde kullanılan araçların (banka hesabı gibi) kime ait olduğuna odaklanıyor; niyet veya bilgi eksikliği çoğu zaman cezayı hafifletmiyor.

Çözüm Önerileri

TCK 158 mağdurlarının yaşadığı bu adaletsizlik, hem hukuki hem de toplumsal bir çözüm gerektiriyor. İşte bazı öneriler:

1-) Eğitim ve Farkındalık Kampanyaları: Gençler ve risk altındaki gruplar, banka hesaplarının dolandırıcılıkta kullanılmasının sonuçları hakkında bilgilendirilmeli. Sosyal medya ve okullarda bu konuda farkındalık kampanyaları düzenlenmeli.

2-)Hukuki Düzenlemeler**: TCK 158'in uygulanmasında, suçun asıl faillerine ulaşmayı kolaylaştıracak mekanizmalar geliştirilmeli. Örneğin, banka hesaplarının dolandırıcılıkta kullanıldığının tespitinde, hesap sahiplerinin niyet ve bilgi düzeyi daha ayrıntılı incelenmeli.

3-)Bankaların Sorumluluğu: Bankalar, şüpheli işlemlerin tespitinde daha proaktif olmalı. Şüpheli para hareketlerini anında bildiren sistemler, mağduriyetleri azaltabilir.

4. Hafifletici Sebep ve Rehabilitasyon: Bilmeden suçun bir parçası olanlar için cezalar yerine rehabilitasyon programları veya toplumsal hizmet gibi alternatifler düşünülebilir.

TCK 158 mağdurları, adalet sisteminin hem güçlü hem de zayıf yönlerini gözler önüne seriyor. Evet, dolandırıcılık suçlarıyla mücadele etmek hayati önem taşıyor; ancak bu mücadele, masumların veya kandırılmışların hayatını karartmamalı. Adalet, sadece suçluları cezalandırmak değil, aynı zamanda mağdurları korumak ve sistemin kör noktalarını aydınlatmak demektir. TCK 158 mağdurlarının sesine kulak vererek, daha adil bir hukuk düzeni için adım atmanın vakti geldi.

Özge DEMİR / diğer yazıları