Orhangazi’de Otomotiv Sektörünün 10 Yıllık Seyri: Üretim, Katkı ve Dönüşüm

05.08.2025 00:00

Deniz Yılmaz UĞURLU
denizyilmazugurlu @ hotmail.com

Orhangazi, coğrafi olarak küçük ancak ekonomik olarak stratejik bir ilçedir. Marmara Bölgesi'nin üretim ve tedarik zincirine yakınlığı, onu otomotiv yan sanayi açısından önemli bir lokasyona dönüştürmüştür. Özellikle son on yıllık süreçte otomotiv sektöründeki gelişmeler, ilçenin ekonomik yapısına doğrudan etki etmiştir.

Açık kaynaklardan elde edilen verilerle 2015–2025 yılları arasında Orhangazi'de faaliyet gösteren otomotiv firmalarının ilçeye sağladığı istihdam, ekonomik katkı ve teknolojik uyum gibi başlıklarla değerlendirelim.

2015–2019 Dönemi: Büyüyen Sanayi ve İstihdam

2015 sonrası Orhangazi, otomotiv sektöründe çalışan birçok yan sanayi firmasına ev sahipliği yapmaktaydı. Bu dönemde özellikle aşağıdaki firmalar öne çıkmıştır:

Aka Otomotiv

Üretim: Koltuk mekanizmaları, şase parçaları

İstihdam (2019): ~900 kişi

Satış hacmi (2019): Yaklaşık 493 milyon TL

Kaynak: Tuna Gazete, 2019

Asil Çelik

Üretim: Vasıflı çelik

Satış hacmi (2019): 1.9 milyar TL

Üretim kapasitesi: Türkiye ihtiyacının %60'ı

Kaynak: asilcelik.com.tr

Döktaş Dökümcülük

Üretim: Otomotiv döküm parçaları

Yıllık kapasite: ~150.000 ton

Kaynak: kalkinmakutuphanesi.gov.tr

Kırpart Otomotiv

Üretim: Motor soğutma sistemleri (termostat, sensör)

İhracat oranı: %90

İstihdam (tahmini): 600–700 kişi

Kaynak: orhangazitso.org.tr

Poliflex (Faurecia)

Üretim: İç trim parçaları, plastik kokpit sistemleri

İstihdam (2020 civarı): ~797 kişi

Bu firmalar Orhangazi'nin sadece ekonomik değil, aynı zamanda sosyal yapısını da etkiledi. İlçede sanayi istihdamı 2015–2019 arasında toplamda 16.000 kişiye ulaştı, dolaylı etkilerle bu sayı 60.000'i aştı (Orhangazi TSO).

İlçenin yıllık sanayi cirosu yaklaşık 2 milyar TL'ye, ihracat rakamı ise 600 milyon USD'ye yaklaştı.

2020–2025 Dönemi: Dönüşüm, Zorluklar ve Uyum

2020 sonrası pandemi ve küresel otomotiv dönüşümü, Orhangazi'deki sanayi yapısını da doğrudan etkiledi. Tedarik zincirlerinde yaşanan sıkıntılar, Avrupa'dan gelen çevre regülasyonları ve elektrikli araçların yükselişi birçok firmayı yeniden yapılanmaya zorladı.

Ancak bu dönemde Orhangazi'deki bazı firmalar bu değişime başarıyla adapte oldu:

Aka Otomotiv, TOGG ile tedarik ilişkisi geliştirerek elektrikli araçlara uygun parçalar üretmeye başladı.

Asil Çelik, karbon ayak izini azaltmak için yeni üretim süreçlerine geçti.

Kırpart, test laboratuvarlarını yenileyerek ürün kalitesini artırdı, ihracat pazarlarını genişletti.

Aynı zamanda Uludağ Üniversitesi Orhangazi Yerleşkesi, 2024 itibarıyla sanayiyle ortak projeler ve staj anlaşmaları başlattı. Bu iş birliği, teknik eğitim gören gençlerin sektöre daha bilinçli şekilde entegre olmasını sağladı.

2015'ten 2025'e: Kazanımlar ve Kayıplar Tablosu

Aşağıda 2015 ve 2025 yıllarına ait verilerin karşılaştırmalı bir özeti yer almaktadır. Veriler açık kaynaklardan ve yerel resmi kurumların beyanlarından derlenmiştir:

Göstergeler	2015 Durumu	2025 Durumu	Yorum
Otomotiv firması sayısı	6 büyük firma, 20+ küçük ölçekli	5 büyük firma, 30+ küçük ve orta ölçekli	Küçük KOBİ'ler arttı.
Toplam istihdam	~16.000 kişi	~12.000–13.000 kişi	Otomasyon ve küçülme etkisiyle azalma görüldü
Yıllık ihracat	~600 milyon USD	~700–750 milyon USD	Pazar çeşitliliği sayesinde ihracat artışı sağlandı
Sanayi cirosu	~2 milyar TL	~4 milyar TL (reel karşılık ~2.3 milyar TL)	Enflasyon hariç tutulduğunda ılımlı artış görüldü
Nitelikli iş gücü oranı	%15–20 civarında	%35+ oranına ulaştı	Teknik eğitim programlarının etkisi büyük
Üniversite-sanayi iş birliği	Yok denecek düzeyde	Aktif staj, proje ortaklıkları	Stratejik gelişme alanı

Kazanımlar:

Yeni pazarlar ve ihracat çeşitliliği

Dijital üretim sistemlerine geçiş

Üniversite ile aktif iş birliği

Genç iş gücünün mesleki yönlendirilmesi

Kayıplar:

Bazı küçük firmalar rekabet edemeyerek faaliyetlerini durdurdu

Otomasyon nedeniyle istihdamda düşüş yaşandı

Altyapı ve çevresel sürdürülebilirlikte geri kalındı

Genel olarak değerlendirildiğinde Orhangazi, 2015–2025 döneminde bazı kayıplar yaşamış olsa da daha nitelikli, esnek ve dış pazarlara açık bir sanayi modeline evrilmeyi başarmıştır.

Yerel Yönetimin Eksiklikleri ve Yanlış Politikaları:

İmar planlarında başarısızlık: Cihanköy ve Muradiye'de 'Yeni Sanayi Sitesi' olarak planlanan Süpürgelik Mevkii imar planları, tarım arazileri korunamadığı gerekçesiyle mahkemelerce iptal edildi Bursaport.

Planlama sürecinde koordinasyon eksikliği: 1/25.000 ve 1/100.000 ölçekli imar planları arasındaki uyumsuzluklar, ilçede sanayi-konut dengesi oluşturmakta başarısızlığa yol açtı Bursa Belediyesi+1Bursaport+1.

İstişare kültürü zayıf kaldı: Oda ve sektör temsilcilerinin görüşleri beklenenden daha geriden geldi; imar, trafik, otopark, altyapı sorunları yeterince yerel karar süreçlerine dahil edilmedi tunagazete.com+1x.com+1.

Teşvik ve rehberlik eksikliği: Dijital dönüşüm ya da çevre uyumlu yatırımlar için yerel yönetim tarafından net teşvik programları sunulmadı; çoğunlukla özel sektör kendi inisiyatifiyle ilerledi.

Küresel Otomotivde 2025 Manzarası: Teknoloji ve Dönüşüm

2025 itibariyle dünya otomotiv sektöründe gözle görülür bir dönüşüm yaşanıyor. Bu gelişmeler Türkiye'deki tedarikçi ve yan sanayi firmalarını doğrudan etkiliyor. İşte öne çıkan başlıklar:

Katı Hal Bataryalar: Toyota ve BMW, 2025 sonuna kadar yeni nesil batarya sistemlerini piyasaya sürmeyi planlıyor. Şarj süresi %60 azalıyor, menzil %30 artıyor.

Otonom Sürüş Sistemleri: Seviye 4 otonom testleri birçok ülkede başladı. AI destekli sistemlerle sürücü müdahalesi minimuma iniyor.

Araç içi yazılım sistemleri: Otomobiller artık sürüşten çok bağlantılı deneyim sunuyor. Güncellenebilir yazılımlar ve yapay zekâ ile araç içi kullanım devrim geçiriyor.

Sıfır karbon hedefi: Otomobil üreticileri sadece araçları değil, üretim tesislerini de karbon nötr hâle getirmeye çalışıyor.

Kaynaklar:

Orhangazi TSO

Asil Çelik A.Ş.

Uludağ Üniversitesi – OYAÇ MYO

Kalkınma Kütüphanesi – Orhangazi İlçe Raporu

Açık kamu verileri ve sanayi kuruluşu beyanları (2023–2025)

Bursa Büyükşehir Belediyesi – Plan Açıklama Raporları (1/25.000 ve 1/100.000)

Deniz Yılmaz UĞURLU / diğer yazıları