Otomobilin Ömrü Kısaldı, Hayali Uzadı

02.07.2025 00:00

Deniz Yılmaz UĞURLU
denizyilmazugurlu @ hotmail.com

2014 yılında Türkiye'de otomobil üretimi bambaşka bir havadaydı.

Düşünün:

*Renault Symbol

*Renault Fluence

*Fiat Linea

*Fiat Doblo

*Ford Tourneo Courier

*Toyota Corolla

*Hyundai i20

*Honda Civic Sedan

*Mercedes kamyonları, MAN otobüsleri…

Toplamda 10'dan fazla farklı model, Türkiye'de üretiliyor, iç pazara satılıyor, yurt dışına ihraç ediliyordu. Sadece otomobil değil, bir zincirin halkalarıydı bunlar: tedarikçiler, fason üreticiler, yan sanayi…

Bugün 2024'e geldiğimizde ne görüyoruz?

Model sayısı yarıya inmiş durumda.

*Symbol? Gitti.

*Fluence? Tarih oldu.

*Doblo? Artık İspanya'da.

*Honda? Kapatıp gitti.

*Ford'un bazı modelleri? Romanya yollarında.

Elde kalanlar?

*Toyota Corolla

*Hyundai i20

*Fiat Egea

*Ford Courier

*Renault Clio'nun bazı versiyonları

*Ve tabii ki TOGG T10X

5-6 model. Hepsi bu.

Yani üretim çeşitlilik olarak çöktü. Bu da sadece otomobil sayısı değil, yerli tedarikçinin sipariş defterinin de yarı yarıya kapanması demek.

******

Gelelim fiyatlara…

2019'da piyasada en çok tercih edilen modellerden biri:

Fiat Egea Easy 1.4 Benzinli – 69.900 TL

Bugün 2024'te benzer segment:

Fiat Egea Urban 1.4 – 899.900 TL

Peki bu uçurum neden oluştu?

*Döviz kuru patladı

*Vergi sistemi güncellenmedi

*ÖTV dilimi sabit kaldı ama araç fiyatları uçtu

*Faizler tavana dayandı

*Global kriz, tedarik sorunu, çip krizi vs.

Ama bir de yeni bir oyuncu girdi sahaya: TOGG

TOGG ne yaptı?

TOGG sadece yerli otomobil üretmedi.

TOGG, elektrikli araç segmentinin referans noktası haline geldi.

Bugün bir Çinli marka Türkiye'ye model sokarken şöyle diyor:

"TOGG 1.6 milyonsa, ben 1.4 yaparım."

"TOGG kampanyaya girdiyse, ben de mecburen ineyim."

"TOGG'a rakip görünürsem şansım olur."

Yani TOGG, sadece fiyat belirlemiyor.

Sektörü yönlendiriyor, dengeleri değiştiriyor.

Peki TOGG'un kredi kampanyası?

"36 ay vade, kolay finansman" diye çıkıldı yola.

Ama işin içine faiz girince, vatandaşın kafası karıştı.

Bugün TOGG almak isteyen biri, kampanyaya rağmen

%4'e yakın faiz oranıyla karşılaşıyor.

Bu durumda, TOGG almak isteyen bir dar gelirli,

bir noktada "Ben bunu mı alsam, yoksa çeyrek altın mı?" diye düşünmeye başlıyor.

Burada temel soru şu:

TOGG, fiyat belirlemede nasıl referanssa,

satın alınabilirlikte de referans olmalı.

Sadece TOGG için değil:

*Yerli elektrikli üreticiler

*İçten yanmalı araç üreten yerli firmalar

*Türkiye'de yatırım yapmaya çalışan girişimciler için de eşit şartlar, uygun kredi, daha adil ÖTV sistemleri oluşturulmalı.

Ya denklik sağlansın:

Tüm elektrikli araç üreticilerine eşit kredi ve vergi koşulları getirilsin.

Ya da adalet sağlansın:

Türkiye'de üretim yapan markalara, modellerine özel destek sunulsun.

Ne olur?

*Yeni modeller gelir

*Üretim artar

*Tedarikçiler nefes alır

*Vatandaş hem fiyat hem kredi açısından rahatlar

Kısacası…

TOGG bir başlangıçtı. Ama devamı gelmeli.

Yoksa bu hikâye sadece "bir arabayla gelen umut" olarak kalır.