Siyasetin Kör Noktasında ki ORHANGAZİ

22.10.2025 00:00

Muharrem DEĞİRMEN /GÖZLEM
muharremdegirmen @ gmail.com

Orhangazi, Bursa'nın en stratejik noktalarından biri. İstanbul ile Bursa arasındaki geçiş güzergâhı üzerinde, bir yanda İznik Gölü'nün maviliği, diğer yanda Gemlik Körfezi'nin ticari hareketliliği arasında sıkışmış bir ilçe. Türkiye'nin en büyük otoyollarından biri olan İstanbul–İzmir otoyolu tam kalbinden geçiyor; tarımda zeytin, sanayide otomotiv yan sanayi, gıdada Marmarabirlik gibi güçlü ekonomik dayanaklara sahip. Yani kaderi, "merkez" olmak için fazlasıyla uygun. Fakat tüm bu avantajlara rağmen, Orhangazi bugün ne yazık ki hem siyasette hem bürokraside "sahipsiz" bir kent olarak anılıyor.

Bu sahipsizlik sadece bir hissiyat değil; verilerle, örneklerle, çevre ilçelerle yapılan kıyaslamalarla net biçimde gözlemlenebilen bir gerçeklik.

Komşular Büyürken Orhangazi Yerinde Sayıyor

Bursa'nın ilçelerine bakıldığında tablo net: Gemlik, İznik, Yalova-Altınova hattı son yıllarda merkezi yönetimden güçlü destekler alıyor.

Gemlik'te Büyükşehir Belediyesi ile ilçe yönetimi arasında güçlü bir koordinasyon var. Başkan Bozbey'in uyguladığı "Başkan sahada" projesiyle makamını sık sık ilçeye taşıması, Gemlik'i Büyükşehir stratejik planında "öncelikli dönüşüm bölgesi" yaptı. Deprem riski yüksek olan ilçede devlet destekli dönüşüm projeleri başlatıldı; sahil düzenlemeleri, liman lojistik merkezleri ve hastane yatırımları arka arkaya geldi.

Gemlik Limanı, Marmara Bölgesi'nin yeni lojistik dağıtım üssü haline geliyor. Demiryolu bağlantısının yeniden planlanması ve organize sanayi bölgeleriyle entegrasyon adımları, ilçeye yeni bir ekonomik ivme kazandırdı. Devlet Hastanesi modern bir kampüse taşındı; şehir içinde yeni sosyal alanlar, kütüphaneler, meydan düzenlemeleri hayata geçirildi. Kısacası Gemlik, "yatırım alan değil, yatırım çeken" bir şehir haline geldi.

İznik'te ise bambaşka bir tablo var. Bursa Büyükşehir Belediyesi ve Kültür Bakanlığı ortaklığında Roma Tiyatrosu, sur kapıları, Ayasofya Camii gibi tarihi alanlarda restorasyon çalışmaları sürüyor. İznik artık "UNESCO kalıcı miras adayı şehir" olarak Türkiye'nin kültür gündeminde yer buluyor. Her festival, her tanıtım filmi, her kültür projesi devlet desteğiyle yürütülüyor. İznikli esnaf turizm gelirlerinden pay alıyor; ilçenin marka değeri her yıl artıyor.

Yalova'ya gelince…

Termal turizm ve tersaneler bölgesi sayesinde, son beş yılda Altınova binlerce kişilik istihdam yarattı. Devlet destekli yatırım teşvikleri, OSB bağlantı yolları ve altyapı çalışmalarıyla Yalova, Marmara'nın yükselen yıldızı oldu.

Peki Orhangazi?

Hemen yanında tüm bu yatırımlar olurken, Orhangazi'nin adını anan kaç proje var?

Bir zeytinlik arazisi satıldı mı? Bir yol çalışması başladı mı?

Genellikle gündem, küçük ölçekli belediye yatırımları veya rutin bakım çalışmalarıyla sınırlı kalıyor.

Orhangazi'nin Gerçeği: Dosyalar Var, Takip Yok

Orhangazi'de projeler üretiliyor ama ilerlemiyor. Dosyalar hazırlanıyor ama Ankara'da ya da Bursa Büyükşehir'de sahiplenilmiyor. Bunun en somut örneği Orhangazi Ticaret ve Sanayi Odası'nın yıllardır gündeme getirdiği Gıda İhtisas OSB" projesi. Bu proje tamamlandığında ilçenin ekonomik çehresini değiştirecek potansiyele sahip. Fakat yıllardır aynı noktada: "görüşülüyor", "hazırlık aşamasında", "beklemede."

Aynı şekilde Orhangazi Meslek Yüksekokulu…

Bursa Uludağ Üniversitesi'ne bağlı bu okul, aslında genç nüfusun ilçeye kalıcı olarak yerleşmesi için büyük bir fırsat. Ama öğrenciler barınma, ulaşım ve sosyal alan eksikliği nedeniyle ya kayıt donduruyor ya da başka ilçelere gidiyor. Komşu ilçelerde belediye destekli öğrenci evleri, ucuz yemek uygulamaları, gençlik merkezleri varken; Orhangazi'de öğrencinin çayına bile 20 lira, yemeğine 35 lira isteniyor. Böyle bir tablo, genç nüfusu ilçede tutmak bir yana, onları Orhangazi'den uzaklaştırıyor.

Bir diğer kronik mesele: İznik Gölü

Bu göl, Bursa'nın en büyük içme suyu rezervlerinden biri. Ancak göl suyu seviyesindeki dramatik düşüş artık sadece bilim insanlarının değil, çiftçilerin de gündeminde. Devlet Su İşleri verilerine göre, göl son on yılda tam 232 milyon metreküp su kaybetti. İskeleler karaya oturdu, kıyı çizgisi onlarca metre geriledi.

Bu göl, Orhangazi'nin tarımı için hayati önemde ama gölün korunmasına ilişkin ne kaymakamlık düzeyinde ne de yerel yönetim düzeyinde güçlü bir lobi göze çarpıyor.

Gemlik'te ya da İznik'te aynı sorun yaşandığında, belediye, STK, milletvekili, çevre platformu Ankara'ya çıkar, dosya sunar, basın açıklaması yapar, kampanya başlatır.

Orhangazi'de ise göl çekilirken sadece sosyal medyada birkaç paylaşım yapılır; sonra unutulur.

Siyaset ve Bürokraside "Ses" Eksikliği

Orhangazi'nin asıl sorunu "temsil zayıflığı."

Bir proje dosyasının Ankara'da sonuçlanabilmesi için sadece yazılı talep değil, ısrarlı takip gerekir.

Bir ilçe belediyesi tek başına bunu yapamaz; bunun için kaymakamlık, ticaret odası, ziraat odası, STK'lar, muhtarlar, üniversite, hatta yerel basın birlikte hareket etmelidir.

Oysa Orhangazi'de her kurum kendi gündeminde.

Belediye bir konuyu gündeme getiriyor, ama onu kimse takip etmiyor.

TSO başka bir konuda çalışıyor, ama bunu kamuoyuna anlatacak güçlü bir medya stratejisi yok.

Sonuçta bütün bu iyi niyetli adımlar birer "dağınık enerjiye" dönüşüyor.

Bursa Büyükşehir'in stratejik planında Orhangazi, yatırım öncelikleri arasında alt sıralarda.

Gemlik, Mudanya, Nilüfer ve İznik gibi ilçeler "pilot uygulama alanı" olarak anılırken; Orhangazi çoğu zaman "standart belediye katkısı" seviyesinde kalıyor.

Oysa ilçe, tarımsal üretimde Marmara'nın kalbidir. Zeytin, zeytinyağı, süt ve tahıl üretiminde güçlü bir potansiyele sahip. Ama bu potansiyel, proje diline, yatırım dosyasına dönüştürülmediği için Ankara'nın gözünde "uyuyan şehir" olarak kalıyor.

İznik Gölü'nün Hikâyesi: Suyun Çekilişi, Sorumluluğun Sessizliği

İznik Gölü, Orhangazi'nin aynasıdır.

Yıllar önce göl kıyısında yaz akşamları balıkçılar ışık yakar, tekneler suya naz yapmadan kayardı. Şimdi aynı noktada, teknelerin altı toprağa oturuyor.

Bursa Teknik Üniversitesi'nin 2024 raporuna göre gölün su seviyesi 6 yıl öncesine göre 1,3 metre azaldı. Bu, 12 yılda 232 milyon metreküp suyun yok olması demek.

Yani göl artık nefes alamıyor.

Ama daha dramatik olan şu: Bu konuyu sürekli ve organize biçimde gündemde tutan kimse yok.

Orhangazi Belediyesi birkaç dönemdir sınırlı temizlik ve çevre düzenleme çalışmaları yaptı, ama asıl mesele –su yönetimi– Ankara'ya güçlü biçimde taşınmadı.

Bu göl sadece bir doğa harikası değil; ilçenin geleceği.

Suyun çekilmesi, tarımın çökmesi, göçün artması demektir.

Bu nedenle İznik Gölü için hazırlanacak bir "Acil Havza Yönetimi Planı" ilçenin kader planı olmalıdır.

Gençliğini, Gölünü, Sanayisini Korumayan Kent: Sahipsiz Orhangazi

Bir kentin gençliği göç ediyorsa, doğası susuz kalıyorsa, sanayisi yatırımsız kalıyorsa o kent sahipsizdir.

Orhangazi tam da bu tabloyu yaşıyor.

Gemlik gençliği belediye destekli staj programlarıyla geleceğini planlarken, Orhangazi'de gençler şehir dışına kaçıyor.

Yalova tersanelerinde binlerce kişi iş bulurken, Orhangazi'nin gençleri "iş bulamıyorum" diye ilçeden ayrılıyor.

Sanayi var ama istihdam politikası yok.

Tarım var ama su yönetimi yok.

Eğitim var ama öğrenciye yaşam alanı yok.

Bu eksiklikler zinciri, "sahipsizlik" duygusunu her geçen yıl daha da derinleştiriyor.

Peki durum bu iken Ne Yapılmalı?

Ne Yapılmalı? Orhangazi'nin Çıkış Reçetesi

1. Lobi Gücü Kurulmalı:

   Belediye, kaymakamlık, TSO, ziraat odası, üniversite ve STK'lar "Orhangazi Lobi Platformu" çatısı altında birleşmeli. Ankara ve Bursa nezdinde projelerin takipçisi olacak güçlü bir temsil ağı oluşturulmalı.

2. İznik Gölü Koruma Planı Hazırlanmalı:

   DSİ ve çevre bakanlığıyla ortak, bilimsel veriye dayalı bir "Göl Yaşam Planı" hazırlanmalı. Kaçak çekimler engellenmeli, göl çevresi yapılaşmadan korunmalı.

3. Gençlik Odaklı Şehir Politikası:

   Öğrenciler için uygun fiyatlı barınma, ulaşım ve sosyal alan düzenlemeleri yapılmalı. Üniversite ve belediye iş birliğiyle gençleri ilçede tutacak cazibe alanları oluşturulmalı.

4. Sanayi ve Lojistik Stratejisi:

   Gıda İhtisas OSB hızla hayata geçirilmeli. Gemlik Limanı ve otoyol bağlantıları üzerinden yeni yatırım alanları planlanmalı, yerli iş gücüne öncelik verilmeli.

5. Tarımda Markalaşma:

   "Anıt Zeytinler Diyarı Orhangazi" markası oluşturulmalı. Üretici kooperatifleri desteklenmeli, coğrafi işaretli ürünlerle ihracat pazarına açılmalı.

6. Turizm ve Kültürel Kimlik:

   İznik modeli örnek alınarak göl kıyısı, tarihî evler, Ilıpınar Höyüğü gibi alanlar turizme kazandırılmalı. Kültür rotaları ve festivallerle ilçenin görünürlüğü artırılmalı.

7. Kamu–Halk Ortak Masası:

   Her ay "Orhangazi Gündem Toplantısı" yapılmalı. Alınan kararlar halka açık şekilde paylaşılmalı, şeffaf yönetim anlayışı güçlendirilmeli.

8. Eğitim–İstihdam Köprüsü:

   Meslek lisesi ve MYO programları sanayiyle entegre edilmeli. Mezunlara doğrudan iş garantili projeler geliştirilmeli.

9. Dijital ve Medya Görünürlüğü:

Belediye ve TSO'nun ortak medya birimi kurulmalı. Projelerin ilerleyişi düzenli paylaşılarak Orhangazi gündemde tutulmalı.

10. Bölgesel İşbirliği:

    Gemlik, İznik ve Yalova belediyeleriyle ortak turizm, tarım ve çevre projeleri geliştirilmeli. Rekabet değil, bölgesel sinerji hedeflenmeli.

11. Yatırımcı Dostu Şehir İmajı:

    Bürokratik süreçler sadeleştirilmeli, yatırımcılara tek durak ofis sistemiyle rehberlik edilmeli. Orhangazi yatırımda hız kazanan bir kent olmalı.

12. Toplumsal Sahiplenme Kültürü:

Basın, STK ve vatandaşlar sürecin parçası haline getirilmeli. "Sahipsiz" değil "ortak akılla yönetilen Orhangazi" anlayışı yerleştirilmeli.

Sahipsizlik Kader Değil, Organizasyon Eksikliğidir

Orhangazi'nin sorunu tembelliği değil, örgütsüzlüğü.

Bu şehirde üretim var, emek var, potansiyel var.

Ama bütün bunları "bir masa etrafında birleştirecek güç" yok.

Siyaset, bürokrasi ve sivil toplum aynı hedefe odaklanmadıkça Orhangazi hep "güzel ama eksik" kalacak.

Oysa bu şehir, tarih boyunca kendine yetmeyi bilen, savaşta ve barışta ayakta kalmış bir memleket.

Bugün ihtiyacı olan tek şey; sesini duyan, derdini sahiplenen, dosyasını takip eden bir lobi kültürüdür.

İznik gölünün suyunu, zeytinin emeğini, gencin umudunu, sanayicinin çabasını sahiplenmeyen bir yönetim anlayışıyla hiçbir kent büyüyemez.

Orhangazi sahiplenilirse, sadece Bursa'nın değil, Türkiye'nin örnek ilçelerinden biri olur.

Ama bu sahiplenme duygusu kurulmazsa, göl daha çok çekilir, genç daha çok gider, sanayi daha çok bekler.

Ve biz yine, her yıl aynı cümleyi kurarız:

"Sahipsiz Orhangazi…"

Oysa o cümlenin değişme zamanı geldi.

Artık bu toprakların adı, "Sahipli, direnen ve hak ettiği değeri alan Orhangazi" olmalı.